Chaos
En dan overlijdt je kind op 10 december 2008 en is opeens al die zekerheid weg.
De toekomst is een donker gat. Ik kom in de chaos terecht, terwijl ik dacht dat ik mijn leven zo goed in de hand had, en dat ik alle onzekerheden bedwongen had. En in mijn onmetelijke verdriet, in die pijn en wanhoop, kom ik al snel mensen tegen die komen aansjouwen met al weer een van die proceswoorden waaraan ik, in de loop van de duistere tijd die ik doormaak, een steeds grote hekel ga krijgen: het "rouwproces" Want het blijkt dat ik telkens weer oploop tegen een bepaald verwachtingspatroon dat mijn omgeving heeft, van hoe iemand die rouwt zicht "behoort" te gedragen. Van hoe het "rouwproces" normaal verloopt. Het woord suggereert namelijk dat de CHAOS van onze rouw, vooral voor de mensen om ons heen, toch beheersbaar en hanteerbaar is.
Er is totaal geen sprake van een procesmatig verloop van alles wat ik doormaak; ik heb juist een ervaring van totale chaos, waaruit ik mij omhoog moet zien te vechten. Ik zit niet in een rouwproces, maar ik voer een rouwgevecht! En het is een #vuile oorlog waarin ik verzeild ben geraakt, en er zijn geen regels, Op de meest oververwachte momenten slaat de vijand die in het duister niet te is te herkennen, toe. Het is als een tachtigjarige oorlog, een mensenleeftijd lang; een oorlog waarin de strijd gedurende de eerste jaren het felst is en in de loop der jaren geleidelijk aan wegebt, regelmatig weer oplaait, de ene keer in alle hevigheid, de andere keer wat minder fel, maar hoe vredig het op den duur ook gaat lijken, de vrede is nog steeds niet getekend.
Ik blijf vechten. Ik heb mijn inzinkingen en perioden van grote activiteit, gevechtspauzesen schermutselingen wisselen elkaar af. Ik loop nog regelmatig in een hinderlaag, maar weet er meestal behendig uit te redden. Ik ben op overlevingstocht er leer steeds meer de valkuilen te ontdekken en vermijden.
Het verdriet om de dood van je kind is als een schaduw, het gaat altijd met je mee. Aan je schaduw kun je niet ontsnappen. Je schaduw kan naast je met je meegaan. Hij kan voor je liggen of achter je. Soms ligt hij een hele tijd achter je en ben je jezelf er nauwelijks van bewust dat hij er nog is. En dan opeens, doordat je een hoek omgaat, ligt hij weer in alle scherpte voor je.
Telkens weer in tijdens mijn leven kan mijn schaduw zichtbaar worden. Telkens weer kunnen er momenten zijn van intens verdriet.
En ik kan pas kiezen voor verdriet vanaf het moment dat ik ontdek dat ik niet langer verdriet ben, maar verdriet heb. Dat ik ontdek dat ik intens verdrietig kan zijn omdat martijn gestorven is, maar daarnaast ook vreugde kan voelen voor al het liefdevolle wat me overkomt. Dat ik gelukkig ben met de man waar ik nu een jaar mee getrouwd ben, dat ik weer kan genieten van de schoonheid van de natuur, dat ik weer kan genieten van de vrienden om mij heen, genieten van de tweets van mijn twittervrienden. Terwijl ik denk; hoe zou zijn leven er nu hebben uitgezien. Mijn God waarom?
Hoe kan ik leven met die tegenstellingen? Ik weet het niet maar het blijkt te kunnen. Al blijf is daardoor altijd zeer kwetsbaar en blijven er altijd dagen komen dat ik weer geheel onderuit ga en weer het gevecht moet leveren om verder te kunnen gaan.
Kiezen voor verdriet betekent mezelf openstellen naar de toekomst en daarin kwetsbaar willen blijven, om niet cynisch en verbitterd te hoeven worden. Want een gepanserd, cynisch en verbitterd hart is niet alleen afgeschermd voor verdriet, maar ook voor elke ervaring van vreugde en geluk.
Frederiek, 7 september 2011
Kort na Martijns dood vond ik dit gedicht van hem! Dit gedicht is het dierbaarste van hem wat ik bezit. Ik pak het wanneer de schaduw van verdriet weer eens heftig aanwezig is. Het maak de schaduw weer een stuk milder en ik voel zijn liefdevolle armen om mij heen. Ik zal je naam altijd vol trots blijven noemen!
